اهمیت قبور در گنج و دفینه
عقاید و آئین تدفین
ساکنان فلات ایران در دوران بسیار کهن عقیده داشتند که انسان پس از مرگ در دنیای دیگر به زندگی خود ادامه میدهد . از این رو مقداری عذا در ظرفهای سفالین بالای سر و پای مردگان با ابزار و اثاثیه و اسلحه و سایر لوازمی که وی در طول زندگی به آنها نیاز دارد، را همراه او دفن میکردند . البته این عمل در اقوام مختلف دارای شدت و ضعف بوده است . جالب توجه است گور دختری در تپه حصار که در این قبر علاوه بر انواع جواهرات و اسباب بازی زمان کودکی، مقداری ظرف و اثاثیه که در زمان بزرگی دختر و شوهر داریش لازم میشده، با او دفن کرده اند . از این موضوع میتوان نتیجه گرفت که در آن زمان مردم معتقد بودند که دختر پس از مرگ، در عالم دیگر به حد بلوغ میرسد و احتیاج به وسایل دیگری غیر از اسبابهای زمان کودکی دارد .
قبور حفرهای ساده
این نوع قبور به طرز خیلی ساده در داخل خاک کنده شده، دفن شده که دارای هیچگونه بافت معماری خاصی نیستند و فقط با خاکبرداری از زمین به شکل قبر در آمده اند . در این نوع قبور نخست حفرهای را که کمی یش از طول و عرض بدن انسان بوده میکندند و مرده را داخل حفرهٔ کنده شده قرار میدادند و روی آن را با تیرهای چوبی، شاخ و برگ درختان پوشانیده و سپس روی آن را خاک می ریختند . معمولاً خاک دستی ( خاک نوبت دوم ) را خاک رس بسیار نرم که با خاک زمینهای اطراف قبر تفاوتی اساسی دارد، تشکیل میدهد . دربارهٔ جنسیت افراد به خاک سپرده شده در این قبور میتوان اظهار داشت که در این قبور جنسیتهای مختلف اعم از زن، مرد و کودک دفن شده اند . مردگان را در این قبور گاهی به پهلوی راست و گاهی به پهلوی چپ و گاهی به صورت چمباتمه خوابانیده اند . در تپه حصار III مردگان را در یک یا چند لباس پیچانیده اند که این از بقایای پارچهها در قبرستان این تپه مشهود است . وجود قبرهای زیاد در تپه شمالی حصار نشان میدهد که بیشتر مردم برای دفن اجساد، مردهها را در محلی خاص دفن میکردند .
قبور خمرهای
در این نوع قبور، مردگان را در خمرههایی قرار میدادند . بیشتر محققین معتقدند که نوع تدفین ارتباط نزدیکی با وضعیت جنین در داخل رحم مادر دارد؛ یعنی همان طور که انسان در رحم مادر قرار گرفته، پس از مرگ نیز به همان حالت به خاک سپرده میشود . این نوع تدفین گویای فلسفه ی مرگ و زندگی است؛ تولدی نو، بدین معنی که همین جسم با این اعتقاد زندگی جدید را شروع کرده است و حیات دوباره در جهان دیگر خواهد داشت . به همین منظور ابزارکاری که او به طور کلی که به هنگام حیات با آنها سروکار
قبور حفرهای با پوشش سنگی
این قبور همانند قبور حفرهای ساده با خاکبرداری از زمین شکل گرفته و دارای بافت معماری خاصی نیستند و اندازهٔ آنها هم به قامت انسان که دفن میشود، بستگی دارد . در اطراف این قبور و روی آنها تخته سنگهایی قرار میدادند و مرده را به صورت چمباتمه و از پهلو به طرف جهات اصلی می خوابانیده اند . آنان با این کار می خواستند آرامگاهی نظیر خانههای جهان زندگان به مردگان بدهند . گاهی هم دیوارهها و با کف قبر را سنگ فرش میکردند که نشانهٔ فرد از مقام در اجتماع ( در زمان حیاتش ) بوده است . گاهی هم از این قبور به عنوان قبرهای خانوادگی استفاده میکردند به این ترتیب که گاهی مرده اول را با لایهای از خاک می پوشانیدند و مرده دوم را قرار میدادند و گاهی هم وسایل درون گور و استخوانهای مرده اول در گوشهای از قبر جمع کرده و مرده دوم را قرار میدادند .
روش تدفین مردگان در عصر اهن
تقریباً در تمام قبرها پاهای مردگان خم و یکی از دستها به طرف دهان آورده شده، از این رو معلوم میشود عقیدهٔ این مردم چنین بوده که انسان پس از مرگ از بین نرفته و همچنین قرار دادن ظروف، اغذیه و جواهرات اشارهای به زندگی ماوراء زمینی باشد . در طبقه اول تپه حصار، مردگان را به سمت مشرق، جایی که خورشید طلوع میکند، دفن میکردند . این نشانگر این است که خورشید و آفتاب مورد توجه آنان بودده است . اما صورت مردگان به یک طرف نبوده، به نظر میآید که در هر زمانی از روز که می خواستند مرده را دفن کنند، بدنش را به سمت مصرق و صورتش را به سمت جایی که افتاب در آن لحظه آنجا بوده است، قرار میدادند . به طور کلی مردگان را به سه شکل دفن میکردند :
1. دفن مردگان به پهلوی چپ : این روش تدفین که تقریباً نیمی از تدفین را در فلات مرکزی به خود اختصاص داده است، شامل سه حالت « خم شده » ، « جمع شده » و « چمباتمه » است . در حالت « خم شده »، تنها دستان مرده ( گاهی یک دست ) را به طرف دهان و سر او قرار داده و او را دفن میکنند . در نوع دیگر یعنی در حالت « جمع شده »، همچنان که دستان به طرف دهان و سر جمع شده اند، زانوهایشان هم کمی خم شده اند . اما در حالت « چمباتمه » که به « جمع شده کامل » و « تدفین جنینی » هم معروف است، دستها و پاها کاملاً جمع شده اند، درست همانند جنینی در رحم مادر ( دربارهٔ علت آن در گذشته بحث شد )، به همین دلیل هم به تدفین جنینی معروف گشته است . باید دقت داشت که این نوع تدفین تنها در قبور خمرهای رسم نیست و گاهی در قبور حفرهای هم دیده شده است .
2. دفن مردگان به پهلوی راست : این نوع تدفین که خیلی کم در فلات مرکزی ایران رایج بوده است، بیشتر در تپه حصار III مشاهده شده است . در این نوع تدفین حالت دستها معیار خاصی ندارند، گاهی بروی شکم، نزدیک زانوها و گاهی به سمت کوزهها و ظرفهای دفن شده همراه گور دیده شده است . هنوز اطلاعات دقیقی از علت تمایز این دو نوع تدفین که نوع دوم بیشتر در حصار و در جاهای دیگر کمتر دیده شده، منتشر نشده است .
3. دفن مردگان به حالت طاقباز : در این نوع تدفین که به ندرت و حتی کمتر از نوع دوم در فلات مرکزی مشاهده شده، تقریباً بر سه نوع است : طاقباز با پاهای جمع شده به حالت چمباتمه، طاقباز با پاهای به حالت نشسته و طاقباز با پاهای روی هم انداخته شده، تنها چند نمونهٔ انگشت شمار از این نوع تدفین گزارش شده که ان هم در تپه حصار دامغان میباشد . ما در اینجا به بعضی از خصوصیات اولین قبر اشاره می کنیم . در اولین نمونه مرده به پشت یا طاقباز دفن شده است، دستها روی سینه و پاها روی هم افتاده است که متعلق به یک مرد بالغ است . در بعضی از این موارد یافت شده هم یکی از دستها زیر چانه قرار داشته است .
آموزش کامل گنج یابی در ایران (پکیچ دفینه و زیرخاکی مشک آبادی)
تمام اطلاعات و منابع مهم گنج یابی و دفینه یابی به زبان فارسی در این مجموعه موجود است. دانلود بزرگترین مجموعه آموزش کامل گنج یابی و نشانه های دفینه (پکیج دفینه و زیرخاکی مشک آبادی) مجموعه بزرگ و کم نظیر آموزش کامل گنج یابی در ایران، اولین کامل ترین پکیچ گنج یابی و نشانه های ...
دانلود کتاب رمز گشایی جوغن ها(شناخت گنج یابی)
دانلود کتاب رمز گشایی جوغن ها، کتاب گنج یابی و آشنایی با دفینه ها +تصویری کاسه ها و جوغن ها شناخت جوغن ها در گنج یابی بسیار مهم است چون: يکي از بيشترين علايمي که در ايران عزيز وجود داره سنگ کاسه و جوغنها هستند کاسه ها به طور معمول نشانه قبر هستند اما بعضي مواقع تفسير ديگري نيز ...
دانلود کتاب گنج باستان (آموزش دفینه یابی)
دانلود کتاب گنج باستان ، شناخت شیوه های گنج یابی و دفینه با تصاویر کتاب گنج باستان مطلب و تصاویر مستدل و جمع آوری شده در مورد دفینه و اماکن باستانی و شیوه های شناخت گنج و دفینه یابی می باشد. این اطلاعات با ارزش و کمیاب، مجموعه مطالعات تجربی و نیز استخراج از کتابهای نایاب و ...
دانلود کتاب دویست نشانه دفینه و گنج
کتاب 200 نشانه دفینه ،منبعی ارزشمند برای شناسایی و آگاهی از دویست علامت، سمبل و نشانه در گنج یابی و بهترین راهنما برای درک مفاهیم گنج نامه ها و نسخه های دفینه می باشد. در کتاب دویست نشانه دفینه و گنج ، علائم و دفینه ها با تصویر واضح طراحی شده و طی جدول بندی منظم و علمی معنای ...
سکه شناسی در علم باستان شناسی
در گنج و دفینه شناخت و تاریخچه سکه یا همان علم سکه شناسی بسیار مهم و کارکرد بالایی دارد در اینجا سکه شناسی و معرفی انها را قرار دادم:
در مورد پیدایش مسکوک و قدیمیترین مملکتی که برای اولین بار بضرب آن اقدام نمود،می توان از جزایر یونانی نشین آسیای صغیر نام برد.جزایری چون اژین، کنید، افز، میله، ساموس، کیوس، ایونی ازنقش مظاهر خدایان یونانی در مسکوکات خود استفاده می کردند مسکوکات لیدی بنام کرزئید منتسب به کرزوس آخرین حاکم آن سرزمین است که دارای نقش تقابل شیر و گاومیش میباشد. مسکوکات لیدی اولین سکه استاندارد است که مورد توجه قرار گرفته.
دوران هخامنشی
در سال 546 ق.م کورش کشور لیدی را تسخیر کرد و بسیاری از نواحی یونانی نشین ،آسیای صغیر نیز تحت سلطه وی درآمد و متوجه ضرب سکه گردید ولی بعلت مرگ وی فرصت ضرب سکه بدست نیامد و در زمان داریوش اول(522-486ق.م) به همراه برقراری نظم در کشور پهناور ایران ضرب مسکوکات آغاز گردید.
مسکوکات هخامنشی به سه نوع متفاوت تقسیم گردیده:
1-مسکوکات ایران مرکزی:
سیمین به نام سیکل یا شکل و زرین به نام دریک یا زریک که دارای تصویر کماندار پارسی با تیردان و کمان و گاهی اوقات نیزه و یا دشنه بصورت زانو بر زمین زده.
2-مسکوکات ساتراپها:
مانند داتام (فرمانروای کیلیکیه)- فرناباذ (فرمانروای فریگیه) ابرو کوماس (فرمانروای سینوپ) و... که تصویر فرمانروا بر روی مسکوکات و تصویر خدایان یونانی در پشت مسکوک قرار دارد.
3-مسکوکات امرای تابع هخامنشی:
مانند فینیقیه و قبرس و کاری و لیسی که جالبترین آنها متعلق به صیدا است که نقش کشتی جنگی در یک طرف و تصویر اردشیر سوم سوار بر گردونهیی در طرف دیگر.
این مسکوکات از لحاظ هنری بسیار با ارزش و برخی کاملاً ممتاز میباشند و موزه بانکسپه دارای ردیف منظمی از بهترین مسکوکات این دوره است که عموماً نقش شاه بر روی آن و نقش خدایان یونانی به همراه نام شاه به خط یونانی در پشت آن قرار دارد از مسکوکات بطالسه- پنت- بیتینی و شاهان باختر نیز در این مجموعه دیده میشود.
دوره اشکانیان کاملترین مجموعه مسکوکات موجود است که بطور دقیق حکاکی شدهاند. در این دوره با انواع آرایش مو و لباس و انواع کلاهخود به عنوان تاج مواجه میشوید. این بخش از تاریخ به سه دوره یونانی، ایرانی یونانی، ایرانی تقسیم گردیده و به همان سبک و سیاق سکههای دوره اسکندر با خط و زبان یونانی است، اما از زمان بلاش اول برای اولین بار نوشته به خط آرامی و زبان پهلوی اشکانی در کنار خط یونانی بر روی سکه دیده میشود.
مسکوکات این مجموعه عموماً مس و برنز است که دارای نقوش متنوعی است و به عنوان قدیمیترین و کمیابترین مسکوکات معرفی میشوند حکام محلی همزمان با دوره هخامنشی و اسکندر و اشکانیان بطور مستقل حکومت میکردند اما از زمان مهرداد دوم اشکانی به حکومتهای نیمه مستقل تبدیل گشتهاند.
ضرب مسکوکات ساسانی از سال تاجگذاری اردشیر اول (224 میلادی) آغاز گردیده و در سال 652 میلادی که دوره سقوط سلسله ساسانی است پایان یافته است. در ضرب مسکوکات ساسانی بخصوص در اوایل آن دوران نسبت به تهیه سر سکه توجه خاصی مبذول گردید.
چنانکه در مجموعه موزه بانک بهترین و عالیترین و نادرترین مسکوکات ساسانی موجود است. در این دوره پادشاهان هر یک دارای چندین نوع مسکوک بودند که گویای مذهب و تشریفات و آداب و سنن دوران بودند.
پس از سقوط سلسله ساسانی بر اثر هجوم و غلبه تازیان بر ایران و کشته شدن یزدگرد سوم در سال 652 میلادی ضرب مسکوکات متوقف نگردید. بدین ترتیب:
1-مسکوکاتاسپهبدان طبرستانبا نقش مسکوکات ساسانی در قطعی کوچکتر، مانند دات برزمهر و فرخان و خورشید که نام آنها به خط پهلوی نقش شده است.
2-مسکوکات حکامعرب طبرستانبه سبک و سیاق مسکوکات اسپهبدان، فقط به جای خط پهلوی خط کوفی قرار گرفته.
3-مسکوکات دورهعرب ساسانیمانند مسکوکات یزدگرد سوم است فقط با کلمات بسمالله- ربی- ربیالله در کنار مسکوک.
مجموعه موزه بانکسپه دارای مسکوکات درهم از این دوره است که در یک طرف جمله شهادتین و در حاشیه محل ضرب و تاریخ است و در طرف دیگر سوره اخلاص و در حاشیه آیه 33 سوره توبه میباشد.
از دوره خلفای عباسی موزه دارای مسکوکات درهم و دینار است که در یک طرف شهادتین و در دو حاشیه تاریخ و محل ضرب و آیه 3 و 4 از سوره الروم و در وجه دیگر محمد رسول الله به همراه آیه 33 سوره توبه قرار دارد که شاخصترین آنان متعلق به مسکوکات حضرت رضا علیهالسلام است.
مسکوکات این دوره به لحاظ قدرتشان جهت تعویض خلفای عباسی و احترام مذهبی به آنان جزء مجموعه نمونه میباشد.
در سرزمینی از مرزهای هند در سوی خاور تا مرکز فلات باختر حکومت مستقل داشتهاند و دارای 47 باب ضرابخانه بودند مسکوکات زرین و سیمین آنان همانند مسکوکات عباسی است.
مسکوکات دوره غزنوی مشخص کننده پشتوانه مالی و گستردگی قلمرو آنان است و هر یک از مسکوکات دارای ویژگیهای خاص منطقهای است و عناوینی چون یمینالدوله، امینالمله، ولیامیرالمومنین و... برای محمود بکار برده میشود.
سلجوقیان به چندین شاخه کرمان-عراق و کردستان-روم و جانشینانشان به عنوان اتابکان موصل و شام و سنجار و ارتقیه دیاربکر و آذربایجان و فارس میباشند و مسکوکات این دوره ویژگی خاصی ندارند بجز کاربرد نام پادشاه و تاریخ و محل ضرب و نقش نمادین ماههای سال.
شاخصترین مسکوک دوره خوارزمشاهی متعلق به آخرین سلطان یعنی جلالالدین منکبرتی است.
مسکوکات ایلخانان دارای نوشتههایی بخط ایغوری و نسخ و کوفی هستند و از نظر زیبایی و همگونی و استاندارد وزن و عیار از بهترین مسکوکات ایرانی محسوب میشوند.
تیموریان از نوادگان چنگیزند که بسیار وحشیتر از سایر مغولانی که در ایران به نام ایلخانان حکومت میکردند بودند. اولین مسکوکات این دوره متعلق به تیمور کورکانی و آخرین آن مربوط به حسین بایقرا است و از جانشینان این دوره امرای قراقویونلو و آق قریونلو به عنوان طوایف ترکمن در آذربایجان هستند که نمونههای جالبی در مجموعه موزه میباشد.
صفویه
با استقرار صفویان، سیستم ملوک الطوایفی برانداخته شد و دستگاه دولتی نه تنها متمرکز گردید بلکه در زمینههای اقتصادی و تجاری، فرهنگی و سیاسی ایران به ثبات و پیشرفت رسید.
در مجموعه موزه بانکسپه ردیف کامل و جامعی از انواع مسکوکات این دوره موجود میباشد که ضرب شهرهای مختلف است.
افشاریه - زندیه
اولین مسکوکات نادرشاه افشار به عنوان ماده تاریخی جلوس سلطنت وی با نوشته (الخیر فی ما وقع) به خط طغری است.
مسکوکات دوره زندیه نوعی خاص است که معمولاً نوشته (شد آفتاب و ماه زر و سیم در جهان/ از سکه امام به حق صاحبالزمان) به همراه کلمه یاکریم- یاعلی- یاالله با محل ضرابخانه و تاریخ بر پشت و روی آنها دیده میشود.
قاجاریه
در این دوره مسکوکات متعددی وجود دارد و به دو بخش عمده مسکوکات چکشی و ماشینی تقسیم گردیده است که در اواسط دوران سلطنت ناصرالدین شاه مسکوکات فقط ماشینی میشوند و ضرابخانههای شهرهای مختلف از بین میروند و ضرابخانه تهران به حیات خود ادامه میدهد.
پهلوی
در دوران پهلوی به تاریخ 27 اسفند 1308 خورشیدی ریال به جای قران رسماً واحد پول تعیین میگردد. موزه سکه بانکسپه از دوران رضاخان و محمدرضا مسکوکات و مدالهای متنوعی را دارا میباشد.
آموزش کامل گنج یابی در ایران (پکیچ دفینه و زیرخاکی مشک آبادی)
تمام اطلاعات و منابع مهم گنج یابی و دفینه یابی به زبان فارسی در این مجموعه موجود است. دانلود بزرگترین مجموعه آموزش کامل گنج یابی و نشانه های دفینه (پکیج دفینه و زیرخاکی مشک آبادی) مجموعه بزرگ و کم نظیر آموزش کامل گنج یابی در ایران، اولین کامل ترین پکیچ گنج یابی و نشانه های ...
دانلود کتاب رمز گشایی جوغن ها(شناخت گنج یابی)
دانلود کتاب رمز گشایی جوغن ها، کتاب گنج یابی و آشنایی با دفینه ها +تصویری کاسه ها و جوغن ها شناخت جوغن ها در گنج یابی بسیار مهم است چون: يکي از بيشترين علايمي که در ايران عزيز وجود داره سنگ کاسه و جوغنها هستند کاسه ها به طور معمول نشانه قبر هستند اما بعضي مواقع تفسير ديگري نيز ...
دانلود کتاب گنج باستان (آموزش دفینه یابی)
دانلود کتاب گنج باستان ، شناخت شیوه های گنج یابی و دفینه با تصاویر کتاب گنج باستان مطلب و تصاویر مستدل و جمع آوری شده در مورد دفینه و اماکن باستانی و شیوه های شناخت گنج و دفینه یابی می باشد. این اطلاعات با ارزش و کمیاب، مجموعه مطالعات تجربی و نیز استخراج از کتابهای نایاب و ...
دانلود کتاب دویست نشانه دفینه و گنج
کتاب 200 نشانه دفینه ،منبعی ارزشمند برای شناسایی و آگاهی از دویست علامت، سمبل و نشانه در گنج یابی و بهترین راهنما برای درک مفاهیم گنج نامه ها و نسخه های دفینه می باشد. در کتاب دویست نشانه دفینه و گنج ، علائم و دفینه ها با تصویر واضح طراحی شده و طی جدول بندی منظم و علمی معنای ...